ویزا و اقامت اندونزی

ویزا و اقامت اندونزی، مجموعه‌ای از قوانین و فرآیندهای اداری است که به اتباع خارجی اجازه می‌دهد تا به صورت قانونی وارد این مجمع‌الجزایر زیبا شده و در آن برای مدتی مشخص زندگی کنند. اندونزی، به عنوان چهارمین کشور پرجمعیت جهان و بزرگترین اقتصاد آسیای جنوب شرقی، مقصدی جذاب نه تنها برای گردشگران، بلکه برای متخصصان، سرمایه‌گذاران، دانشجویان و بازنشستگان است. درک سیستم مهاجرتی این کشور، که بر پایه انواع مختلف ویزاها و مجوزهای اقامت بنا شده، اولین و مهم‌ترین گام برای هرگونه برنامه‌ریزی جهت زندگی طولانی‌مدت در این کشور است. سیستم ویزا و اقامت اندونزی به طور کلی به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود: ویزاهای کوتاه‌مدت برای بازدیدهای موقت (مانند گردشگری) و مجوزهای اقامت طولانی‌مدت (معروف به KITAS و KITAP) که امکان زندگی، کار یا تحصیل را فراهم می‌کنند. این مقاله به صورت جامع به بررسی این مسیرها، الزامات آن‌ها و فرآیندهای کلیدی می‌پردازد.

درک مفاهیم پایه در سیستم ویزا و اقامت اندونزی

قبل از ورود به جزئیات انواع ویزا و اقامت اندونزی، درک چند اصطلاح کلیدی ضروری است که ستون فقرات سیستم مهاجرتی این کشور را تشکیل می‌دهند.

مفهوم حامی مالی (Sponsor) در ویزا و اقامت اندونزی

تقریباً هر نوع ویزای طولانی‌مدت در اندونزی (به جز ویزای توریستی در بدو ورود) نیازمند یک “حامی مالی” یا “ضامن” (Penjamin) است. این حامی می‌تواند یک شرکت اندونزیایی (برای ویزای کار)، یک موسسه آموزشی (برای ویزای تحصیلی)، یک همسر اندونزیایی (برای ویزای خانواده) یا یک آژانس مورد تایید (برای ویزای بازنشستگی) باشد. حامی مالی مسئولیت قانونی شما در طول اقامتتان در اندونزی را بر عهده می‌گیرد و فرآیندهای اداری اولیه را در اداره مهاجرت اندونزی (Imigrasi) آغاز می‌کند.

ویزای ورود (VITAS) به عنوان پیش‌نیاز اقامت اندونزی

ویزای اقامت موقت (Visa Izin Tinggal Terbatas – VITAS) ویزایی است که شما *قبل* از ورود به اندونزی از سفارت یا کنسولگری اندونزی در کشور خود دریافت می‌کنید. این ویزا به خودی خود مجوز اقامت نیست، بلکه مجوز ورود شما به خاک اندونزی به منظور دریافت مجوز اقامت است. VITAS معمولاً پس از تایید اداره کل مهاجرت در جاکارتا صادر می‌شود.

کارت اقامت موقت (KITAS)؛ هسته اصلی اقامت اندونزی

کارت اقامت موقت (Kartu Izin Tinggal Terbatas – KITAS) مجوز اصلی اقامت شما در اندونزی است. پس از ورود به اندونزی با ویزای VITAS، شما مدت زمان کوتاهی (معمولاً ۷ تا ۳۰ روز) فرصت دارید تا به دفتر مهاجرت محلی مراجعه کرده و ویزای خود را به KITAS تبدیل کنید. KITAS مجوزی است که به شما اجازه می‌دهد برای مدتی مشخص (معمولاً ۶ ماه تا ۲ سال، بسته به نوع آن) در اندونزی زندگی کنید. KITAS قابل تمدید است.

کارت اقامت دائم (KITAP)؛ بالاترین سطح اقامت اندونزی

کارت اقامت دائم (Kartu Izin Tinggal Tetap – KITAP) بالاترین سطح اقامت برای یک تبعه خارجی در اندونزی است. این مجوز معمولاً پس از چند سال (مثلاً ۳ تا ۵ سال) اقامت مستمر و قانونی با KITAS قابل درخواست است (به ویژه برای دارندگان ویزای همسر یا سرمایه‌گذاران). KITAP معمولاً ۵ سال اعتبار دارد و تمدید آن بسیار ساده‌تر از KITAS است.

مسیرهای اصلی دریافت ویزا و اقامت اندونزی (KITAS)

چندین مسیر اصلی برای دریافت مجوز اقامت موقت یا همان KITAS وجود دارد که هرکدام بر اساس هدف شما از ویزا و اقامت اندونزی تعریف می‌شوند.

۱. ویزا و اقامت اندونزی از طریق کار (Work KITAS)

این رایج‌ترین مسیر برای متخصصان خارجی است. برای دریافت ویزای کاری، شما باید توسط یک شرکت ثبت‌شده در اندونزی (چه شرکت محلی و چه شرکت با مالکیت خارجی – PMA) استخدام شوید. فرآیند آن پیچیده و چندمرحله‌ای است:

1. شرکت حامی (کارفرما) باید ابتدا برای «طرح استفاده از نیروی کار خارجی» (RPTKA) از وزارت نیروی کار اندونزی اقدام کند. این طرح توجیه می‌کند که چرا این موقعیت شغلی باید توسط یک خارجی اشغال شود.
2. پس از تایید RPTKA، کارفرما برای «مجوز کار» (که قبلاً IMTA نامیده می‌شد و اکنون بخشی از فرآیند RPTKA است) درخواست می‌دهد.
3. کارفرما همچنین باید هزینه‌ای (حدود ۱۲۰۰ دلار آمریکا در سال) به صندوق توسعه مهارت‌های نیروی کار محلی (DPKK) بپردازد.
4. پس از تایید این مجوزها، اداره مهاجرت برای شما مجوز صدور VITAS را صادر می‌کند تا بتوانید از سفارت اندونزی ویزای ورود را دریافت کنید.

این نوع از ویزا و اقامت اندونزی مستقیماً به شغل شما وابسته است و در صورت اتمام قرارداد کاری، KITAS شما نیز باطل می‌شود.

۲. ویزا و اقامت اندونزی از طریق تحصیل (Student KITAS)

دانشجویان بین‌المللی که از یک موسسه آموزشی معتبر (دانشگاه، کالج یا مدرسه) در اندونزی پذیرش رسمی دریافت کرده‌اند، می‌توانند برای KITAS تحصیلی اقدام کنند. در این حالت، موسسه آموزشی به عنوان حامی مالی (Sponsor) دانشجو عمل می‌کند. دانشگاه ابتدا باید “مجوز تحصیل” (Study Permit) را از وزارت آموزش و فرهنگ اندونزی دریافت کند. پس از آن، فرآیند درخواست VITAS و سپس تبدیل آن به KITAS دانشجویی انجام می‌شود. این نوع KITAS به دارنده اجازه کار در اندونزی را نمی‌دهد.

۳. ویزا و اقامت اندونزی از طریق خانواده و ازدواج (Spouse/Family KITAS)

این مسیر یکی از قوی‌ترین انواع ویزا و اقامت اندونزی است. اتباع خارجی که با یک شهروند اندونزیایی ازدواج کرده‌اند، می‌توانند برای KITAS با حمایت همسر (Spouse-sponsored KITAS) اقدام کنند. این نوع KITAS معمولاً راحت‌تر به اقامت دائم (KITAP) تبدیل می‌شود (اغلب پس از حدود ۲ تا ۳ سال ازدواج).
همچنین، اعضای خانواده (همسر و فرزندان زیر ۱۸ سال) یک تبعه خارجی که خود دارای KITAS کاری یا سرمایه‌گذاری است، می‌توانند برای KITAS وابسته (Dependent KITAS) اقدام کنند.

۴. ویزا و اقامت اندونزی برای بازنشستگان (Retirement KITAS)

اندونزی، به ویژه جزیره بالی، مقصدی محبوب برای بازنشستگان است. اتباع خارجی که حداقل سن مشخصی (معمولاً ۵۵ سال به بالا) دارند، می‌توانند برای ویزای بازنشستگی اقدام کنند. الزامات کلیدی این نوع ویزا و اقامت اندونزی عبارتند از:

• اثبات درآمد بازنشستگی ثابت یا پس‌انداز کافی (مبالغ دقیق سالانه تغییر می‌کند اما به طور تقریبی صحبت از درآمدی حدود ۱۸,۰۰۰ دلار در سال یا بیشتر است).
• تعهد به عدم اشتغال در اندونزی.
• تعهد به استخدام یک دستیار یا خدمتکار محلی اندونزیایی.
• داشتن بیمه درمانی معتبر.

این ویزا معمولاً یک ساله و قابل تمدید است.

۵. ویزا و اقامت اندونزی از طریق سرمایه‌گذاری (Investor KITAS)

برای تشویق سرمایه‌گذاری خارجی، دولت اندونزی فرآیند ساده‌تری را برای سرمایه‌گذاران ارائه می‌دهد. افرادی که به عنوان مدیر یا سهامدار در یک شرکت با مالکیت خارجی (PMA) با حداقل سرمایه‌گذاری مشخص (که مبالغ بالایی است) ثبت شده‌اند، می‌توانند برای KITAS سرمایه‌گذار اقدام کنند. مزیت بزرگ این نوع ویزا و اقامت اندونزی این است که اغلب نیازی به پرداخت هزینه سالانه DPKK (۱۲۰۰ دلار) ندارد و می‌تواند برای دوره‌های طولانی‌تر (مثلاً ۲ ساله) صادر شود.

گزینه‌های جدید و ویژه برای ویزا و اقامت اندونزی

اندونزی به طور مداوم در حال به‌روزرسانی قوانین خود برای جذب استعدادها و افراد متمول است.

ویزای خانه دوم (Second Home Visa) در سیستم اقامت اندونزی

این یکی از جدیدترین افزوده‌ها به سیستم ویزا و اقامت اندونزی است. ویزای خانه دوم به اتباع خارجی متمول اجازه می‌دهد تا برای مدت طولانی (۵ یا ۱۰ سال) در اندونزی اقامت کنند. شرط اصلی برای دریافت این ویزا، اثبات تمکن مالی بسیار بالا است. متقاضیان باید مبلغ قابل توجهی (به طور تقریبی حدود ۱۳۰,۰۰۰ دلار آمریکا یا معادل آن) را در حساب‌های بانکی دولتی اندونزی سپرده‌گذاری کنند یا املاک لوکس با ارزش مشخصی خریداری نمایند. این ویزا برای افرادی طراحی شده که می‌خواهند بدون نیاز به کار یا سرمایه‌گذاری فعال، در اندونزی زندگی کنند.

ویزاهای کوتاه‌مدت و بازدید (غیر اقامتی) اندونزی

برای بازدیدهای کوتاه‌مدت، گزینه‌هایی وجود دارد که منجر به اقامت (KITAS) نمی‌شوند:

• ویزای در بدو ورود (Visa on Arrival – VoA): بسیاری از ملیت‌ها می‌توانند هنگام ورود به فرودگاه‌های اصلی اندونزی، ویزای ۳۰ روزه توریستی دریافت کنند که یک بار و برای ۳۰ روز دیگر قابل تمدید است. (e-VoA نسخه آنلاین آن است).
• ویزای بازدید اجتماعی-فرهنگی (B211A): این ویزا برای بازدیدهای طولانی‌تر (معمولاً ۶۰ روزه و قابل تمدید تا سقف ۱۸۰ روز) برای اهدافی مانند بازدید خانواده، فعالیت‌های اجتماعی، یا دوره‌های آموزشی کوتاه‌مدت صادر می‌شود و نیازمند یک حامی مالی در اندونزی است.

اهمیت رعایت قوانین در سیستم ویزا و اقامت اندونزی

یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید در مورد ویزا و اقامت اندونزی بدانید، سخت‌گیری مقامات مهاجرتی این کشور است. قوانین مهاجرتی به شدت اجرا می‌شوند و نقض آن‌ها می‌تواند عواقب جدی در پی داشته باشد.

• ممنوعیت کار: کار کردن (حتی داوطلبانه یا در ازای دریافت مزایای غیرنقدی) با ویزای توریستی، اجتماعی یا تحصیلی اکیداً ممنوع است. این یکی از رایج‌ترین دلایل اخراج (Deportasi) خارجی‌ها است.
• اقامت بیش از حد مجاز (Overstay): ماندن در اندونزی حتی یک روز پس از انقضای ویزا، منجر به جریمه‌های سنگین روزانه می‌شود. اقامت بیش از حد طولانی می‌تواند منجر به بازداشت، اخراج و قرار گرفتن در لیست سیاه شود.

فرآیندهای اداری مربوط به ویزا و اقامت اندونزی می‌تواند پیچیده و زمان‌بر باشد. استفاده از خدمات یک ایجنت یا مشاور مهاجرتی معتبر و باتجربه در اندونزی می‌تواند به شدت در صرفه‌جویی وقت و جلوگیری از اشتباهات پرهزینه موثر باشد.

پرسش و پاسخ‌های متداول درباره ویزا و اقامت اندونزی

تفاوت اصلی بین KITAS و KITAP در سیستم اقامت اندونزی چیست؟

KITAS (کارت اقامت موقت) مجوزی با اعتبار محدود (معمولاً ۶ ماه تا ۲ سال) است که باید به طور منظم تمدید شود و به هدف خاصی (مانند کار یا تحصیل) گره خورده است. KITAP (کارت اقامت دائم) مجوزی با اعتبار طولانی‌مدت (معمولاً ۵ ساله) است که پس از چند سال داشتن KITAS (مثلاً ۳ تا ۵ سال) می‌توان برای آن درخواست داد. KITAP مزایای بیشتری مانند ثبات اقامتی و نیاز کمتر به تمدید دارد.

آیا می‌توانم با ویزای توریستی (VoA) در اندونزی کار کنم؟

مطلقاً خیر. کار کردن با ویزای توریستی (چه VoA و چه ویزای B211A) یا ویزای تحصیلی، نقض جدی قوانین ویزا و اقامت اندونزی است. این اقدام غیرقانونی تلقی شده و منجر به جریمه‌های سنگین، بازداشت، اخراج فوری از کشور و قرار گرفتن در لیست سیاه (ممنوعیت ورود مجدد) خواهد شد.

“حامی مالی” یا “Sponsor” برای ویزای اندونزی به چه معناست؟

حامی مالی (Sponsor) یک نهاد یا فرد اندونزیایی است که مسئولیت قانونی شما را در طول اقامتتان می‌پذیرد و فرآیند درخواست ویزا و اقامت اندونزی را برای شما در اداره مهاجرت آغاز می‌کند. این حامی می‌تواند کارفرمای شما (برای ویزای کار)، دانشگاه شما (برای ویزای تحصیلی) یا همسر اندونزیایی شما (برای ویزای خانواده) باشد.

شرایط اصلی ویزای بازنشستگی اندونزی چیست؟

شرایط اصلی برای ویزای بازنشستگی (Retirement KITAS) معمولاً شامل داشتن حداقل سن (مثلاً ۵۵ سال به بالا)، اثبات درآمد بازنشستگی ثابت یا پس‌انداز کافی برای تامین هزینه‌های زندگی بدون نیاز به کار در اندونزی، داشتن بیمه درمانی معتبر و تعهد به استخدام یک نیروی کار محلی (مانند خدمتکار یا راننده) است.

ویزای خانه دوم اندونزی (Second Home Visa) چیست؟

ویزای خانه دوم یک گزینه جدید برای ویزا و اقامت اندونزی است که به افراد بسیار متمول اجازه می‌دهد اقامت طولانی‌مدت (۵ یا ۱۰ ساله) دریافت کنند. شرط اصلی، سپرده‌گذاری مبلغ بسیار زیادی (مثلاً حدود ۱۳۰,۰۰۰ دلار آمریکا) در بانک‌های دولتی اندونزی یا خرید املاک لوکس به ارزش تعیین شده توسط دولت است. این ویزا برای اقامت بدون نیاز به کار یا سرمایه‌گذاری فعال طراحی شده است.