ویزا و اقامت عمان

ویزا و اقامت عمان، مجموعه‌ای از قوانین و مقررات است که ورود، اقامت و خروج اتباع خارجی از این کشور پادشاهی باثبات را تنظیم می‌کند. در سال‌های اخیر، سلطنت عمان با اتخاذ سیاست‌های نوین، به یکی از مقاصد جذاب برای کار، سرمایه‌گذاری و زندگی در خاورمیانه تبدیل شده است. درک سیستم ویزا و اقامت عمان برای هرگونه برنامه‌ریزی مهاجرتی حیاتی است. برخلاف بسیاری از کشورهای غربی، سیستم اقامت در عمان و سایر کشورهای حاشیه خلیج فارس، عمدتاً بر پایه اقامت موقت و مشروط استوار است و به طور مستقیم به اقامت دائم یا تابعیت منجر نمی‌شود. این مقاله به بررسی جامع و کلی انواع اصلی ویزا و شرایط اخذ اقامت در عمان می‌پردازد.

درک سیستم کفالت: هسته مرکزی ویزا و اقامت عمان

اساسی‌ترین مفهومی که باید در مورد ویزا و اقامت عمان بدانید، «سیستم کفالت» (Sponsorship System) است. در این سیستم، تقریباً هر تبعه خارجی برای دریافت هر نوع ویزای اقامتی (غیر توریستی) به یک «کفیل» یا حامی (Sponsor) در داخل عمان نیاز دارد. این کفیل مسئولیت قانونی و اداری حضور شما در کشور را بر عهده می‌گیرد.

این کفیل می‌تواند اشکال مختلفی داشته باشد:

• برای ویزای کاری: کارفرمای عمانی شما (شرکت یا موسسه) کفیل شما است.
• برای ویزای تحصیلی: دانشگاه، کالج یا مدرسه محل تحصیل، کفیل دانشجو محسوب می‌شود.
• برای ویزای الحاق به خانواده: عضوی از خانواده (مثلاً همسر یا پدر) که در عمان اقامت کاری یا سرمایه‌گذاری دارد، کفیل سایر اعضا می‌شود.
• برای ویزای سرمایه‌گذاری: در برنامه‌های نوین، خود سرمایه‌گذاری یا شرکتی که ثبت می‌کنید، می‌تواند پشتوانه اقامت شما باشد، که این امر انعطاف‌پذیری بیشتری ایجاد کرده است.

بدون داشتن یک کفیل معتبر که فرآیند درخواست ویزا را از داخل عمان (معمولاً از طریق پلیس سلطنتی عمان – ROP) آغاز کند، دریافت اقامت بلندمدت تقریباً غیرممکن است. پس از ورود با ویزای مربوطه، به فرد یک «کارت اقامت» (بطاقة مقيم) داده می‌شود که سند هویتی اصلی او در عمان خواهد بود.

مهاجرت کاری: متداول‌ترین مسیر اخذ ویزا و اقامت عمان

محبوب‌ترین و رایج‌ترین روش برای دریافت ویزا و اقامت عمان، از طریق اشتغال یا ویزای کاری (Employment Visa) است. این مسیر کاملاً به پیدا کردن یک پیشنهاد شغلی (Job Offer) از یک کارفرمای عمانی وابسته است.

فرآیند کلی به این صورت است که ابتدا کارفرما باید از وزارت کار عمان مجوزی برای استخدام نیروی کار خارجی دریافت کند (این فرآیند تابع سیاست‌های «عمان‌سازی» است که اولویت را به نیروی کار بومی می‌دهد). پس از دریافت این مجوز (که به آن «مأذونیه» یا Clearance گفته می‌شود)، کارفرما می‌تواند برای شما درخواست ویزای کار کند. مدارک عمومی مورد نیاز از جانب شما معمولاً شامل پاسپورت معتبر (حداقل ۶ ماه اعتبار)، مدارک تحصیلی و سوابق کاری مرتبط (ترجمه و تایید شده)، عکس پرسنلی و گواهی عدم سوء پیشینه است.

پس از صدور ویزا و ورود شما به عمان، باید مجموعه‌ای از آزمایشات پزشکی را در مراکز مورد تایید دولت انجام دهید. پس از تایید سلامت، فرآیند صدور کارت اقامت شما، که معمولاً دو ساله و قابل تمدید توسط همان کارفرما است، نهایی می‌شود. سن متقاضی برای ویزای کار معمولاً باید بین ۲۱ تا ۶۰ سال باشد. کلید موفقیت در این روش، داشتن تخصص مورد نیاز بازار کار عمان و یافتن کارفرمای مایل به استخدام است.

برنامه‌های جدید سرمایه‌گذاری: مسیر نوین ویزا و اقامت عمان

دولت عمان برای جذب سرمایه خارجی و کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی، برنامه‌های بسیار جذابی را برای اعطای اقامت بلندمدت به سرمایه‌گذاران معرفی کرده است. این برنامه‌ها، انعطاف‌پذیرترین نوع ویزا و اقامت عمان محسوب می‌شوند زیرا وابستگی به یک کارفرمای خاص را از بین می‌برند.

برنامه‌های اقامت ۵ و ۱۰ ساله برای سرمایه‌گذاران در عمان

دو برنامه اصلی در این زمینه وجود دارد:

1. اقامت ۵ ساله (قابل تمدید): این برنامه برای سرمایه‌گذارانی در نظر گرفته شده است که حداقل مبلغ معینی (به طور تقریبی ۲۵۰,۰۰۰ ریال عمانی) در عمان سرمایه‌گذاری کنند.
2. اقامت ۱۰ ساله (قابل تمدید): این برنامه برای سرمایه‌گذاری‌های کلان‌تر، با حداقل مبلغی حدود ۵۰۰,۰۰۰ ریال عمانی طراحی شده است.

این سرمایه‌گذاری‌ها می‌توانند در قالب خرید اوراق قرضه دولتی، تاسیس شرکت فعال یا خرید ملک در مناطق مشخص باشند. دارندگان این نوع اقامت می‌توانند خانواده خود را نیز به همراه بیاورند و نیازی به کفیل سنتی ندارند.

ویزا و اقامت عمان از طریق خرید ملک

یکی از محبوب‌ترین روش‌ها در چارچوب برنامه‌های سرمایه‌گذاری، خرید ملک است. نکته حیاتی در این مورد آن است که اتباع خارجی مجاز به خرید ملک در هر نقطه‌ای از عمان نیستند. قانون به آن‌ها اجازه می‌دهد تا در مناطق ویژه‌ای به نام «مجتمع‌های گردشگری یکپارچه» (Integrated Tourism Complexes – ITC) مانند الموج (Al Mouj)، مسقط هیلز (Muscat Hills) یا هاوانا صلاله، اقدام به خرید ملک کنند.

مزیت بزرگ خرید در این مناطق، اعطای حق «مالکیت ۱۰۰٪» (Freehold) به خریدار خارجی است. با خرید ملک به ارزش تعیین شده توسط دولت (که با حداقل‌های برنامه ۵ یا ۱۰ ساله سرمایه‌گذاری مرتبط است)، خریدار و خانواده درجه یک او به طور خودکار واجد شرایط دریافت ویزا و اقامت عمان (از نوع سرمایه‌گذاری) می‌شوند. این اقامت تا زمانی که ملک در مالکیت فرد باشد، قابل تمدید است.

اخذ اقامت عمان با ثبت شرکت

مسیر دیگر سرمایه‌گذاری، ثبت شرکت در عمان است. قوانین جدید تجاری عمان، امکان مالکیت ۱۰۰٪ خارجی را در بسیاری از فعالیت‌های تجاری فراهم کرده و الزام به داشتن شریک عمانی را در بسیاری موارد حذف کرده است. با این حال، صرف ثبت یک شرکت صوری منجر به اقامت نمی‌شود. متقاضی باید یک طرح تجاری (Business Plan) قوی ارائه دهد، سرمایه مورد نیاز را به کشور وارد کند و فعالیت تجاری واقعی را آغاز نماید تا واجد شرایط دریافت ویزای سرمایه‌گذاری و اقامت شود.

ویزای تحصیلی: شرایط ویزا و اقامت عمان برای دانشجویان

عمان در حال تقویت سیستم آموزش عالی خود است و چندین دانشگاه و کالج با کیفیت دارد که دانشجویان بین‌المللی را پذیرش می‌کنند. برای دریافت ویزای تحصیلی (Student Visa)، متقاضی باید ابتدا از یک موسسه آموزشی معتبر در عمان (دانشگاه یا کالج) پذیرش رسمی (Admission Letter) دریافت کند.

پس از اخذ پذیرش، خود موسسه آموزشی به عنوان «کفیل» دانشجو عمل کرده و فرآیند درخواست ویزای تحصیلی را از طریق پلیس سلطنتی عمان پیگیری می‌کند. مدارک اصلی مورد نیاز شامل نامه پذیرش، پاسپورت معتبر، گواهی تمکن مالی برای پوشش هزینه‌های تحصیل و زندگی، و گواهی سلامت پزشکی است.

ویزای تحصیلی معمولاً به صورت یک ساله صادر می‌شود و تا پایان دوره تحصیل، به شرط ثبت‌نام فعال دانشجو، قابل تمدید است. لازم به ذکر است که ویزای تحصیلی مستقیماً به اقامت دائم منجر نمی‌شود و دانشجو پس از فارغ‌التحصیلی باید برای تبدیل ویزای خود به نوع دیگری (مانند کاری) اقدام کند.

ویزای الحاق به خانواده: همراه بردن خانواده در سیستم اقامت عمان

یکی از مهم‌ترین جنبه‌های ویزا و اقامت عمان برای متخصصان و سرمایه‌گذاران، امکان همراه بردن خانواده است. این ویزا به نام «ویزای الحاق به خانواده» (Family Joining Visa) یا ویزای همراه شناخته می‌شود.

فردی که در عمان دارای اقامت معتبر کاری (با درآمد کافی) یا اقامت سرمایه‌گذاری است، می‌تواند به عنوان کفیل، برای همسر و فرزندان زیر ۲۱ سال خود درخواست ویزای همراه کند. برای این کار، متقاضی اصلی باید اثبات کند که درآمد ماهانه او از یک حداقل معین (که توسط دولت تعیین می‌شود) بالاتر است و همچنین دارای مسکن مناسب (با ارائه قرارداد اجاره رسمی) برای اسکان خانواده خود می‌باشد.

مدارک هویتی و اثبات رابطه خانوادگی (مانند سند ازدواج و گواهی تولد فرزندان) باید به صورت رسمی ترجمه و توسط مراجع قانونی (مانند وزارت امور خارجه و سفارت عمان در کشور مبدا) تایید شده باشند. اعتبار این ویزا معمولاً به اعتبار ویزای کفیل (متقاضی اصلی) بستگی دارد و همزمان با آن تمدید می‌شود.

چشم‌انداز اقامت دائم و تابعیت در قوانین عمان

این بخش، یکی از مهم‌ترین واقعیت‌ها در مورد سیستم ویزا و اقامت عمان است. برخلاف تصور رایج، عمان به طور کلی مفهومی به نام «اقامت دائم» (Permanent Residency) به شکلی که در کشورهایی مانند کانادا یا استرالیا وجود دارد، ارائه نمی‌دهد.

تمامی اقامت‌ها در عمان، حتی اقامت‌های ۱۰ ساله سرمایه‌گذاری، «موقت و قابل تمدید» هستند. اقامت شما تا زمانی تمدید می‌شود که شرط اولیه آن (مانند داشتن شغل، فعال بودن شرکت، مالکیت ملک یا ادامه تحصیل) پابرجا باشد. اگر شغل خود را از دست بدهید یا سرمایه‌گذاری خود را خارج کنید، اقامت شما نیز معمولاً لغو خواهد شد (مگر اینکه بتوانید کفیل خود را تغییر دهید).

دریافت «تابعیت» (Citizenship) یا پاسپورت عمانی برای اتباع خارجی نیز امری بسیار بسیار دشوار، نادر و طولانی است. بر اساس قوانین، یک تبعه خارجی برای درخواست تابعیت باید حداقل ۲۰ سال به طور قانونی و مستمر در عمان زندگی کرده باشد، به زبان عربی تسلط کامل داشته باشد، سابقه کیفری نداشته باشد و از تابعیت قبلی خود انصراف دهد. حتی با داشتن این شرایط، اعطای تابعیت امری قطعی نیست و کاملاً به تصمیم دولت بستگی دارد. قوانین برای ازدواج با اتباع عمانی نیز بسیار سخت‌گیرانه و طولانی است (مثلاً ۱۰ تا ۱۵ سال زندگی مشترک به همراه داشتن فرزند).

پاسخ به سوالات پرتکرار درباره ویزا و اقامت عمان

در این بخش به پنج سوال متداول در مورد سیستم مهاجرتی عمان پاسخ می‌دهیم.

سیستم کفیل یا کفالت در عمان چیست؟

سیستم کفالت (Kafala) یک سیستم حمایتی قانونی است که بر اساس آن، هر تبعه خارجی برای دریافت ویزای اقامتی باید یک حامی یا «کفیل» عمانی (یک شرکت، یک موسسه آموزشی یا یک شهروند عمانی) داشته باشد. این کفیل مسئولیت قانونی و اداری حضور آن فرد در عمان را بر عهده می‌گیرد.

آیا می‌توانم اقامت دائم عمان را دریافت کنم؟

خیر، به معنای واقعی کلمه. عمان «اقامت دائم» ارائه نمی‌دهد. بهترین گزینه‌ها، اقامت‌های بلندمدت قابل تمدید ۵ ساله و ۱۰ ساله از طریق سرمایه‌گذاری هستند. تمامی اقامت‌ها در عمان موقتی بوده و به شرطی (مانند شغل یا سرمایه‌گذاری) وابسته هستند و تا زمانی که آن شرط برقرار باشد، تمدید می‌شوند.

متداول‌ترین راه برای اخذ اقامت عمان کدام است؟

متداول‌ترین و رایج‌ترین مسیر برای اکثر متخصصان، دریافت «ویزای کاری» (Employment Visa) است. این امر مستلزم یافتن یک پیشنهاد شغلی رسمی از یک کارفرما (کفیل) در داخل عمان است که مایل به استخدام شما و انجام فرآیندهای اداری مربوطه باشد.

آیا با خرید هر ملکی در عمان می‌توانم اقامت بگیرم؟

خیر. این یک تصور اشتباه رایج است. اتباع خارجی فقط مجاز به خرید ملک در مناطق خاصی به نام «مجتمع‌های گردشگری یکپارچه» (ITC) هستند. خرید ملک در این مناطق (به شرط داشتن ارزش کافی) می‌تواند منجر به دریافت ویزا و اقامت عمان از نوع سرمایه‌گذاری شود.

اعتبار ویزا و اقامت کاری عمان چقدر است؟

پس از ورود و انجام مراحل اداری، کارت اقامت کاری معمولاً برای مدت دو سال صادر می‌شود. این اقامت تا زمانی که شما در همان شغل با همان کارفرما (کفیل) مشغول به کار باشید، به صورت دوره‌های دو ساله قابل تمدید است.