ویزا و اقامت ایتالیا

ویزا و اقامت ایتالیا، دو مرحله کلیدی و به هم پیوسته برای ورود و زندگی قانونی در این کشور زیبا و تاریخی هستند. برای شهروندان خارج از اتحادیه اروپا، از جمله ایرانیان، که قصد دارند برای مدتی بیش از ۹۰ روز در ایتالیا زندگی، تحصیل یا کار کنند، عبور از این دو مرحله الزامی است. ویزا در واقع مجوز ورود شما به خاک ایتالیا است که باید قبل از سفر و از طریق سفارت یا کنسولگری ایتالیا در کشور مبدا دریافت شود. اما داستان به اینجا ختم نمی‌شود؛ پس از ورود، مرحله مهم‌تری به نام اخذ کارت اقامت (Permesso di Soggiorno) آغاز می‌شود که به شما اجازه زندگی قانونی در این کشور را می‌دهد. فرآیندهای مربوط به ویزا و اقامت ایتالیا می‌تواند به دلیل قوانین و بوروکراسی خاص این کشور، کمی پیچیده به نظر برسد. در این مقاله جامع، به صورت گام به گام و با زبانی ساده، تمام جنبه‌های مهم مربوط به انواع ویزا و فرآیند دریافت اقامت در ایتالیا را تشریح خواهیم کرد.

تفاوت کلیدی بین ویزا و اقامت ایتالیا چیست؟

درک تفاوت این دو مفهوم، اولین قدم برای شروع یک فرآیند مهاجرتی موفق است. بسیاری از متقاضیان این دو را با یکدیگر اشتباه می‌گیرند.

• ویزا (Visto): یک برچسب یا مهر در پاسپورت شماست که توسط سفارت ایتالیا صادر می‌شود و به شما اجازه می‌دهد به صورت قانونی وارد خاک ایتالیا و منطقه شنگن شوید. ویزاها به دو دسته اصلی کوتاه‌مدت (نوع C، برای اقامت تا ۹۰ روز) و بلندمدت (نوع D، برای اقامت بیش از ۹۰ روز) تقسیم می‌شوند. برای اهداف تحصیلی، کاری یا خانوادگی، شما به ویزای نوع D نیاز دارید.
• کارت اقامت (Permesso di Soggiorno): یک کارت شناسایی فیزیکی و مدرک اصلی هویت شما در ایتالیاست. این کارت ثابت می‌کند که شما به صورت قانونی در این کشور ساکن هستید. پس از ورود به ایتالیا با ویزای نوع D، شما موظف هستید ظرف ۸ روز کاری برای دریافت این کارت اقدام کنید. بدون داشتن کارت اقامت، حضور شما در ایتالیا پس از مدتی غیرقانونی خواهد بود و نمی‌توانید از خدماتی مانند افتتاح حساب بانکی، ثبت‌نام در سیستم بهداشت ملی و یا عقد قرارداد اجاره بهره‌مند شوید.

انواع اصلی ویزای بلندمدت برای دریافت ویزا و اقامت ایتالیا

مسیر شما برای دریافت ویزا و اقامت ایتالیا با انتخاب نوع ویزای مناسب آغاز می‌شود. هدف شما از سفر، نوع ویزای درخواستی را تعیین می‌کند. در ادامه به مهم‌ترین ویزاهای بلندمدت (نوع D) اشاره می‌کنیم.

ویزای تحصیلی (Visto per Studio)

این ویزا محبوب‌ترین نوع ویزا در میان متقاضیان ایرانی است. برای دریافت آن، ابتدا باید از یک دانشگاه، آکادمی هنری یا مدرسه زبان معتبر در ایتالیا پذیرش گرفته باشید. مدارک اصلی برای این ویزا شامل نامه پذیرش، گواهی تمکن مالی (اثبات توانایی پوشش هزینه‌های زندگی برای یک سال) و بیمه مسافرتی است. این ویزا معمولاً به صورت یک ساله صادر شده و تا پایان دوره تحصیل، به شرط احراز شرایط لازم (مانند گذراندن تعداد واحدهای مشخص)، قابل تمدید است.

ویزای کاری (Visto per Lavoro)

اخذ این نوع ویزا چالش‌برانگیزتر است زیرا تابع سیستم سهمیه‌بندی سالانه دولت ایتالیا (Decreto Flussi) است. برای دریافت این ویزا، شما باید ابتدا یک کارفرمای ایتالیایی پیدا کنید. کارفرما باید برای شما درخواست مجوز کار (Nulla Osta) دهد. تنها پس از صدور این مجوز می‌توانید برای ویزای کاری اقدام کنید. این فرآیند رقابتی و زمان‌بر است.

ویزای سرمایه‌گذاری یا خوداشتغالی (Visto per Lavoro Autonomo/Investimento)

این ویزا برای کارآفرینان، فریلنسرها و سرمایه‌گذارانی طراحی شده است که قصد دارند کسب‌وکار خود را در ایتالیا راه‌اندازی کنند یا سرمایه‌گذاری قابل توجهی در اقتصاد این کشور انجام دهند. این مسیر نیز نیازمند ارائه یک طرح تجاری قوی، اثبات تمکن مالی بالا و دریافت مجوزهای لازم از مراجع ایتالیایی است.

ویزای پیوست به خانواده (Visto per Motivi Familiari)

اگر همسر، فرزند یا والدین شما شهروند ایتالیا یا مقیم قانونی این کشور باشند، می‌توانید برای این نوع ویزا اقدام کنید. فرد مقیم در ایتالیا باید ابتدا برای شما درخواست مجوز الحاق به خانواده (Nulla Osta per Ricongiungimento Familiare) دهد. پس از صدور این مجوز، شما می‌توانید برای دریافت ویزا به سفارت مراجعه نمایید.

مرحله حیاتی پس از ورود: فرآیند اخذ کارت اقامت ایتالیا (Permesso di Soggiorno)

همانطور که گفته شد، اخذ ویزا تنها مجوز ورود شماست. برای زندگی قانونی، باید کارت اقامت دریافت کنید. این فرآیند، اگرچه در ابتدا ممکن است دلهره‌آور به نظر برسد، اما با دنبال کردن مراحل زیر قابل انجام است.

۱. دریافت کیت پستی (Kit Postale)

ظرف ۸ روز کاری پس از ورود به ایتالیا، باید به یکی از دفاتر پستی (Poste Italiane) که دارای باجه “Sportello Amico” هستند، مراجعه کرده و یک بسته پستی زرد رنگ به نام “Kit per il Permesso di Soggiorno” را به صورت رایگان دریافت کنید.

۲. تکمیل فرم‌ها و آماده‌سازی مدارک

این بسته حاوی چندین فرم (Modulo 1 و Modulo 2) است که باید با دقت و با حروف بزرگ و خوانا تکمیل شوند. علاوه بر فرم‌ها، باید مدارک زیر را نیز آماده کنید:

• کپی از تمام صفحات مهر شده پاسپورت شما.
• کپی از ویزای تحصیلی یا کاری شما.
• یک تمبر مالیاتی ۱۶ یورویی (Marca da Bollo) که باید از یک تاباکی (Tabaccheria) خریداری کنید.
• کپی از مدارکی که هدف اقامت شما را مشخص می‌کند (مانند نامه پذیرش دانشگاه یا قرارداد کاری).
• کپی از بیمه درمانی معتبر.

۳. ارسال مدارک از طریق اداره پست

پس از تکمیل فرم‌ها و جمع‌آوری مدارک، باید مجدداً به اداره پست مراجعه کنید. مسئول پست مدارک شما را بررسی کرده و پس از پرداخت هزینه‌های مربوطه (حدود ۳۰ یورو برای ارسال و هزینه‌های دیگر بسته به نوع اقامت)، یک رسید (Ricevuta) به شما تحویل می‌دهد. این رسید بسیار مهم است و تا زمان صدور کارت اصلی، به عنوان مدرک اقامت موقت شما عمل می‌کند. همچنین در این رسید، تاریخ و ساعت وقت ملاقات شما در اداره پلیس (Questura) برای انگشت‌نگاری مشخص شده است.

۴. مراجعه به اداره پلیس (Questura)

در تاریخ مقرر، باید با در دست داشتن اصل تمام مدارک و پاسپورت خود به اداره پلیس مراجعه کنید. در آنجا از شما عکس و اثر انگشت گرفته می‌شود. پس از این مرحله، باید منتظر بمانید تا کارت اقامت شما آماده شود. این فرآیند ممکن است چندین ماه به طول انجامد.

پرسش و پاسخ‌های متداول درباره ویزا و اقامت ایتالیا

مدت اعتبار کارت اقامت چقدر است و چگونه تمدید می‌شود؟

مدت اعتبار کارت اقامت بستگی به نوع ویزای شما دارد. برای دانشجویان، این کارت معمولاً یک ساله صادر می‌شود. برای اقامت کاری، اعتبار آن می‌تواند یک یا دو ساله باشد. فرآیند تمدید کارت اقامت باید حداقل ۶۰ روز قبل از تاریخ انقضای آن آغاز شود. برای تمدید، باید مجدداً کیت پستی را تهیه کرده و با ارائه مدارکی که نشان می‌دهد شرایط اقامت شما همچنان پابرجاست (مانند گواهی قبولی در امتحانات برای دانشجویان یا قرارداد کاری برای شاغلین)، درخواست خود را ارسال کنید.

اگر وقت انگشت‌نگاری من در اداره پلیس (Questura) خیلی دیر باشد، چه کاری باید انجام دهم؟

این یک اتفاق کاملاً معمول در سیستم اداری ایتالیاست. ممکن است وقت ملاقات شما برای چندین ماه بعد تعیین شود. تا آن زمان، رسید پستی (Ricevuta) که هنگام ارسال مدارک دریافت کرده‌اید، سند قانونی اقامت شماست. شما با داشتن این رسید و پاسپورت خود می‌توانید در ایتالیا زندگی کنید، اما برای خروج از منطقه شنگن و بازگشت مجدد به آن با محدودیت‌هایی مواجه خواهید بود.

پس از چند سال می‌توانم برای اقامت دائم یا شهروندی ایتالیا اقدام کنم؟

شما پس از پنج سال اقامت قانونی و مستمر در ایتالیا، در صورتی که شرایطی مانند داشتن درآمد کافی و عدم سوء‌پیشینه را داشته باشید، می‌توانید برای کارت اقامت دائم اتحادیه اروپا (Permesso di Soggiorno UE per Soggiornanti di Lungo Periodo) درخواست دهید. برای دریافت شهروندی (پاسپورت) ایتالیا، این مدت در حالت عادی ده سال اقامت قانونی است.

آیا با داشتن کارت اقامت دانشجویی می‌توانم به دیگر کشورهای اروپایی سفر کنم؟

بله. کارت اقامت ایتالیا به شما اجازه می‌دهد تا به عنوان توریست (تا ۹۰ روز در یک دوره ۱۸۰ روزه) به تمام کشورهای دیگر عضو منطقه شنگن آزادانه سفر کنید. شما نیازی به دریافت ویزای جداگانه برای سفر به کشورهایی مانند آلمان، فرانسه، اسپانیا و غیره نخواهید داشت.

اگر کارت اقامت خود را گم کنم چه باید بکنم؟

در صورت گم شدن یا به سرقت رفتن کارت اقامت، باید فوراً به نزدیک‌ترین ایستگاه پلیس (Carabinieri یا Polizia di Stato) مراجعه کرده و گزارش مفقودی (Denuncia) را ثبت کنید. سپس با در دست داشتن این گزارش و کپی مدارک خود، باید فرآیند درخواست کارت المثنی را از طریق اداره پست و اداره پلیس مجدداً طی کنید.